Servet-i Fünun edebiyatı, "Servet-İ Fünun" adlı derginin etrafında toplanan yazarların oluşturduğu bir edebiyattır. Tanzimat'tan beri süregelen "eski-yeni" tartışmaları son aşamaya Servet-i Fünun'la kavuşur ve edebiyatımız tamamen Batı'ya yönelir. Bu açıdan, Servet-i Fünun edebiyatı bir başlangıçtır ve "Edebiyat-ı Cedide (Yeni Edebiyat)" olarak da adlandırılmıştır.
Servet-i Fünun edebiyatı, Padişah II. Abdülhamit'in iktidar olduğu yıllarda ürünler vermiştir. Bu edebiyat, büyük oranda döneminin siyasal -toplumsal koşullarından etkilenmiştir.
Padişah II. Abdülhamit. 1876'da tahta çıkmış, Osmanlı Impartorluğu'nun çok zor yıllarında görev üstlenmiştir. İmparatorluk siyasal – sosyal bir çalkantının içindedir, imparatorluğu yıkmak için dışta çok yönlü politikalar üretilmektedir. II. Abdülhamit, iktidardan uzaklaştırılmasına kadar (1909) Osmanlı imparatorluğu'nun yıkılmaması için önlemler alır. Bu arada İktidarına yöneltilen eleştirileri yasaklar, basın – yayın dünyasına sansür uygular. Bu yıllar, Tanzimat edebiyatının ikinci dönemiyle çakışmaktadır. Recaizade Ekrem, Samipaşazade Sezai, Abdülhak Hamit Tarhan, Nabızade Nazım… bu koşullarda yazmaktadırlar. İleride Servet-i Fünun topluluğu oluşturacak sanatçılar, daha çocuk denecek yaştadırlar ve yönetime karşı her türlü eleştirinin yasaklandığı, toplumsal sorunların söz konusu edilmediği bir ortamın havasını teneffüs etmektedirler.
1896'ya gelindiğinde Tanzimat'ın birinci ve ikinci dönem sanatçılarının bir kısmı ölmüş, bir kısmı da edebiyat yaşamını tamamlamış; bu yüzden edebiyat dünyasında bir boşluk doğmuştur.
Recaizade Ekrem, edebiyat dünyasındaki boşluğun farkındadır. Bu arada "Malumat" dergisinde Hasan Asaf adlı genç bir şairin bir şiiri çıkar. Bu şiirde geçen "abes-muktebes" sözcüklerinin kafiye oluşturup oluşturmayacağı tartışmalara yol açar. Recaizade Ekrem "kulak için", eski edebiyat yanlısı Muallim Naci "göz için" kafiye görüşünü savunur. Edebiyatçılar iki gruba ayrılırlar. Tartışmadan Recaizade Ekrem galip çıkar; daha çok taraftar bulur. 1891'den beri Recaizade Ekrem'in bir öğrencisi tarafından çıkarılan ve po-
püler bir bilim dergisi olan Servet-i Fünun dergisinin yazı işleri müdürlüğüne Tevfik Fikret getirilir (1896). Birçok genç sanatçı Tevfik Fikret'in çevresinde toplanır; Servet-i Fünun tam bir edebiyat -sanat dergisine dönüştürülür. Böylece Batı kültürü etkisindeki Türk edebiyatının ikinci toplu hareketi 1896'da başlamış olur.
Servet-i Fünun Edebiyatı 1901'e kadar türlü eserler verir. 1901'de, Hüseyin Cahit Yalçın, Fransızcadan çevirdiği "Edebiyat ve Hukuk" makalesini Servet-i Fünun dergisinde yayımlar. Bunun üzerine dergi kapatılır; topluluk dağılır. Topluluğun dağılmasıyla edebiyat dünyasında yeniden bir boşluk doğacaktır.
Yorum Yap