BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI:
1 – Cümleler ( Tümceler ) büyük harfle başlar ancak cümle rakamlarla veya işaretlerle başlıyorsa ilk sözcük küçük harfle başlar.
2 – Kısaltmaları oluştururken kurum, kuruluş adlarında her sözcüğün ilk harfi büyük yazılır.
3 – Şiir dizeleri büyük harfle başlar.
4 – Özel isimler büyük harfle başlar, özel isim birden çok sözcükten oluşuyorsa her sözcük büyük harfle başlar.
5 – Günü belli tarihlerin yazımında gün ve ay adları büyük harfle başlar.Belli bir tarihi belirtmeyen gün ve ay adları küçük harfle başlar.
25 Ocak Cuma günü görmüştüm onu.
30 Temmuz 1998`de görüşürüz.
Önümüzdeki cuma dersimiz var.
6 – Yer bildiren sözcükler özel yer adından önce gelerek bölgenin adını oluşturuyorsa büyük harfle başlar. Arkasında kullanılıyorsa küçük harfle başlar.
Kuzey Asya karıştı.
Asya’nın kuzeyi karıştı.
Not: Yön adları ad aktarması yapılarak kullanılıyorsa büyük harfle başlatılır.
Bizim işimize Batı karışamaz.
7 – Yön sözcükleri bir toplumu veya medeniyeti karşılıyorsa büyük harfle başlar. Tek başına yön bildiriyorsa küçük harfle başlar.
8 – Unvan sözcükleri özel adları niteliyorsa büyük harfe başlar.
Kelleci Ramazan Paşa
Doktor Ahmet
Gazi Osman Paşa
9 – Unvan sözcüğü tek başına özel adın yerini tutuyorsa büyük harfle başlar, mecazi anlamda kullanılmışsa küçük harfle başlar.
10 – Gezegen ve yıldız adları terim anlamıyla kullanılmışsa büyük harfle başlar, mecazi anlamda kullanılmışsa küçük harfle başlar.
Öğretmenimiz “Ay Dünyanın uydusudur” dedi.
Etrafına güneş gibi doğdu.
11 – Mektuptaki hitap ifadeleri büyük harfle başlar.
12 – Kitaplarda, dergilerde bölümler, başlıklar büyük harfle başlar.
Enflasyon Tırmanıyor.
Bu başlıklar arasındaki bağlaçlar küçük harfle yazılır. Bütün harfler büyük yazılırsa bağlaç da büyük yazır.
Hukuk ve Edebiyat
HUKUK VE EDEBİYAT
HUKUK ve EDEBİYAT ( yanlış kullanılmıştır )
13 – Bir tür adıyla özel adın bir araya gelmesiyle oluşan yer adlarında hem özel ad hem de tür adı büyük harfle başlatılır.
Sakarya Irmağı
Erzincan Ovası
Ağrı Dağı
Van Gölü
Bu özel adlarla tür adı yeni bir özel ad oluşturmuyorsa tür adı küçük harfle başlatılır.
Amasya elması
Cimin üzümü
BİLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI:
1 – Ses, tür veya anlam değişmesine uğrayan bileşik sözcükler bitişik yazılır. Terim niteliği kazanmış bileşik sözcükler bitişik yazılır. Bu özellikleri taşımadığı halde bitişik yazılan sözcükler de vardır.
Nasıl hanımeli tutkal toplumbilim
Niçin devetabanı çekyat ruhbilim
Kaynana kaynanadili vurdumduymaz açıölçer
Kahvaltı karnıyarık imambayıldı kenarortay
Ses anlam gecekondu terim
tür
2 – Belgisizlik bildiren bileşik sözcükler bitişik yazılır. Bazı sözcükler belgisizlik bildirdiği halde ayrı yazılır.
Hiçbir şey herhangi bir şey her şey
Birçok her biri herkes
Birkaç hiçbiri her zaman
Hiç kimse hiçbir kimse
3 – Bugün sözcüğü sadece zaman dilimi anlamı verdiğinde bitişik yazılır. Ancak belli bir günü karşılıyorsa ayrı yazılır.
Bugün hava çok sıcak.
4 – Birtakım sözcüğü belgisizlik bildirdiğinde bitişik yazılır. Takım sayısını veriyorsa ayrı yazılır.
Bir takım elbise alacak.
Birtakım olaylarda adı geçiyor.
5 – iki ya da daha çok sözcükten oluşmuş yerleşim, merkez adları bitişik yazılır.
Gaziantep
Şanlıurfa
Çukurova
6 – Yeterlilik, tezlik, sürerlilik, yaklaşma bildiren fiiller bitişik yazılır.
Yazabilmek
Kavrayıvermek
Olagelmek
Düşeyazmak
7 – Etmek, eylemek, olmak yardımcı fiilleriyle 0oluşan sözcükler bazen ayrı bazen bitişik yazılır.
Hissetmek
Zannetmek
Hapsolmak
Tehdit etmek
Naz etmek
8 – Pekiştirmeli sıfatlar her zaman bitişik yazılır.
Bembeyaz
Sapsarı
Kupkuru
Yemyeşil
Upuzun
“DE” BAĞLACIMIN YAZIMI:
“de” bağlaç ise veya “dahi” anlamında kullanılıyorsa ayrı yazılır. İsim hal eki durumundaysa ve sıfat yapım eki ise bitişik azılır.
Masa da var sandalye de …
Bağlaç bağlaç
Beni dövmesin de kızması önemli değil.
Bu binada oturuyoruz.
– de durum eki
okulun en gözde öğrencisi
– de sıfat yapım eki
Uyarı: – de bağlacı cümleden çıkarıldığında cümle bozulmaz. – de durum ekini çıkardığımızda cümle bozulur.
Uyar – 2: “de” bağlacı hiçbir zaman sertleşerek – te – ta şeklinde olmaz, – de durum eki ise sert sessizlerin benzeşmesi kuralına uyar.
Hiç de güzel değil.
Bağlaç
Sınıfta bir karamsarlık var.
– de durum eki
“Kİ”NİN YAZIMI:
“ki” bağlaç ise ayrı yazılır. Sıfat ya da ilgi zamiri ise bitişik yazılır.
Öyle kötü düştüm ki her tarafım ağrıyor.
Bağlaç
Seninki yine huysuzluk yapıyor.
İlgi zamiri
Konudaki en önemli bölümü anlamadı.
Sıfat yapım eki
“Mİ “ SORU EDATININ YAZIMI:
“mi” soru eki kendisinden önce gelen sözcükten ayrı, kendisinden sora gelen eklerle bitişik yazılır.
Okula devam ediyor musun?
Benimle konuşmayacak mısın?
Uzun mu uzun bir konuşma yaptı.
“mi” soru edatının üç görevi vardır:
· Soru
· Pekiştirme
· Zaman
“İLE” EDATININ YAZIMI:
“ile” bağlacı “ile” şeklinde yazılırsa kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır. “i” harfi düşer – le, – la şeklinde yazılırsa kendinden önceki sözcükle bitişik yazılır.
Araba ile
Abrayla
Bu kitap ile
Bu kitapla
İKİLEMELERİN YAZIMI:
İkilemeler her zaman ayrı yazılır. Araya herhangi bir işaret konmaz.
Doğru dürüst
Pırıl pırıl
Er geç
ileri geri
O gün dere tepe dolaştık.
İşler ağır, aksak ilerliyor. ( ikileme yok araya işaret konmuş )
İşaret
KISALTMALARIN YAZIMI:
Kısaltmalar sözcüklerin baş harflerinden oluşur. Kısaltmalar çoğunlukla büyük harfle başlar.
Türk Dil Kurumu – TDK
Türk Hava Yolları – THY
Türkiye Büyük Millet Meclisi – TBMM
Kısaltmaları oluşturan harflerin arasında eskiden noktalama kullanılıyordu; ancak bu, günümüzde uygulanmamaktadır.
“s. ( sayfa ), vb. ( ve benzeri )” gibi kısaltmalar küçük harfle yazılmaktadır.
Uyarı:Ekler, kısaltmalara sözcüklerin değil harflerin okunuşuna göre getirilir.
Yanlış Doğru
ABD’nde ABD’de
ÖSYM’ne ÖSYM’ye
THY’nın THY’nin
EKFİİLİN YAZIMI:
“- i mek” fiili ekfiildir. Görevlerini fiiller konusunda ele almıştık. Ek-fiil çoğunlukla düştüğünden dolayı bitişik yazılır. Ancak ek.fiil ayrı da yazılabilir.
Yeni gelenler buraya kısa sürede alışıştı.
Cümlesinde “alışmış – i – di” fiilinde ekfiil olan “ i –“ düşmüş ve sözcük “alışmıştı” şeklinde yazılmıştır.
Son yazdığı roman çok akıcı idi.
Cümlesinde ek-fiil “idi” ayrı yazılmıştır.
KESME İŞARETİNİN KULLANIMI:
1 – Her türlü özel adlara gelen çekim ekleri kesme imi ile ayrılır.
Mehmet’e seni anlattım
Minnoş’u hepimiz seviyoruz.
2 – Çoğul eki – lar – ler iki yerde kesme imi ile ayrılır.
a – Aynı özel adları taşıyanları çoğullandırmada.
Sınıftaki Hüseyin’ler çok geveze.
b – Ve benzeri anlamında kullanıldığında kesme imi ile ayrılır.
Fatih’ler, Kavuz’lar, Kanuni’ler bu memleket için savaştı.
3 – Özel adlara gelen yapım ekleri kesme imi ile ayrılmaz.
Erzincanlı
Ye
Uyarı: Yabancı sözcükler orijinal biçimiyle yazılıyorsa yapım ekleri kesme imi ile ayrılır.
Fransalı – France’li
Arjantinli – Argantines’li
4 – Sıra sayı sıfatlarında kullanılan – inci ekini ayırtmak için kullanılır.
7’nci
7’inci ( kullanımı yanlış )
yedinci
6’ncı
6’ıncı ( kullanımı yanlış )
5’inci
5’ nci ( kullanımı yanlış )
5, inci ( kullanımı yanlış )
5 – Kısaltmalardan sonra gelen ekleri ayırmada kullanılır.
TBMM’de, TV’de, TV’da ( bu kullanım yanlış )
6 – Ekinden ayrı gösterilmek istenen sözcük ya da seslerden sonra kullanılır.
a’nın y’ye oranı
ne’den sorusu dolaylı tümleci buldurmaya yarar.
7 – Ses düşmesini göstermek için kullanılır.
Karac’oğlan
N’oldu
8 – Satır sonuna gelen özel adların ekleri bir alt sıraya inecekse sadece kesme imi kullanılır.
……………………..Ahmet’
in…………………………..
Yorum Yap